TÔN ĐẢN

Nùng Tông Đản (1046- ?) thường gọi tắt là Tông Đản là vị tướng tài ba người dân tộc Nùng, thuộc tướng Lý Thường Kiệt, người có công lớn cùng Lý Thường Kiệt đánh phá Ung Châu, Khâm, Liêm Châu trên đất nhà Tống, làm ngăn chặn âm mưu thôn tính Đại Việt của Nhà Tống trong cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077).

Thân thế

Nùng Tông Đản sinh năm 1046 tại tổng Kim Pha, châu Quảng Nguyên thuộc đạo Thái Nguyên (nay là Nà Cạn, phường Sông Bằng, thị xã Cao Bằng). Cha ông là Nùng Tồn Thương làm châu mục châu Quảng Nguyên; là nguời có công giúp nhà Lý bình ổn vùng biên cương Cao Bằng, Lạng Sơn.


Bắc tiến đánh Tống

Năm 1072, vua Lý Thánh Tông chết, con là vua Lý Nhân Tông mới 6 tuổi lên nối ngôi. Nhà Tống cho rằng đó là một cơ hội tốt nên chuẩn bị xâm lược Đại Việt.

Năm 1075, Lý Thường Kiệt, sau khi củng cố lại lực lượng, ông cho rằng: "Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân ra trước để chặn mũi nhọn của giặc".

Lý Thường Kiệt liền tổ chức một cuộc tập kích vào đất Tống nhằm phá tan các căn cứ Ung Châu, Khâm Châu, Liêm Châu của Nhà Tống.

Năm 1075, Lý Thường Kiệt đã huy động hơn 10 vạn quân thủy bộ và cử Tông Đản làm phó tướng chỉ huy phần bộ binh.

Ngày 27 tháng 10 năm 1075 chiến dịch tập kích quân địch của Lý Thường Kiệt bắt đầu.

Ngày 30 tháng 12 năm 1075 quân Đại Việt tiến đánh Khâm Châu.

Ngày 2 tháng 1 năm 1076, quân Đại Việt đánh chiếm Liêm Châu.

Ngày 18 tháng 1 năm 1076, Tông Đản kéo quân đến ngoại thành Ung Châu. Ngay sau đó, đại quân Lý Thường Kiệt cũng đến nơi.

Ngày 1 tháng 3 năm 1076, quân Đại Việt hạ thành Ung Châu.

Cuộc chiến kết thúc sau 42 ngày.

Sau thắng lợi này vua Lý phong Lý Thường Kiệt làm Điện tiền nguyên suý Phục quốc Thái uý và phong cho Nùng Tông Đản chức Lang Trung tướng quân, triệu về kinh thành Thăng Long làm Đô quân thống lĩnh ngự tiền sử.